Met een geschat vermogen van 65,3 miljard dollar is Amazon-oprichter Jeff Bezos sinds donderdag de op drie na rijkste man ter wereld. Daarmee keldert collega-miljardair Warren Buffett naar een schamele vierde plaats. Wie is Bezos, de man met de harde lach die alleen nog Bill Gates en Amancia Ortega boven zich moet dulden?

De upgrade van Bezos is volgens de BBC een direct gevolg van de hogere aandelenprijs van Amazon (waarvan Bezos 18 procent bezit) en Amazons omzetstijging, die groter was dan analisten hadden voorspeld. Die ligt met 30, 4 miljard dollar namelijk 31 procent hoger ten opzichte van het tweede kwartaal 2015.

Internationale groeispurt

Met name indrukwekkend was Amazons internationale groei van het Prime lidmaatschap dat extra diensten biedt zoals gratis verzending tegen een jaarlijkse fee en video streaming. In juni lanceerde Amazon Prime in India waarmee het een kolossale consumentenmarkt betrad. En hoewel Amazon geen cijfers geeft voor het Prime-segment, schatten analisten de inkomsten alleen al in de VS op 63 miljoen dollar.

Ook met Amazons Web Service ging het bergopwaarts. De omzet van Amazons clouddiensten stegen met 58,2 procent naar 2,89 miljard  dollar. Daarmee overtrof het de verwachtingen van analisten die een bedrag van 2,83 miljard dollar voor ogen hadden. Amazons marktaandeel in cloud computing steeg ten opzichte van concurrenten Microsoft en Google.

Een succesverhaal dus, dat Amazon, en dat wordt grotendeels toegeschreven aan het karakter van zijn oprichter. Wie is deze man?

Briljant, al op jonge leeftijd

Jeffrey Preston Bezos werd op 12 januari 1964 in Albuquerque geboren. Kort na Jeffs geboorte scheidden zijn ouders, moeder Jacklyn Gise herhertrouwde 4 jaar later met de Cubaanse balling Miguel Bezos. Vader Bezos werkte voor het olieconcern Exxon zodat het gezin in Houston neerstreek. Koud van de basisschool verhuisde het gezin Bezos naar Miami waar Jeff z'n highschool afmaakte.

Als kind al legde Bezos een opmerkelijke belangstelling voor wetenschap aan de dag, zo omschrijft Tom Robinson in zijn boek 'Jeff Bezos: Amazon.com Architect'. In de garage van zijn ouderlijk huis runde hij een laboratorium en hij ontwierp een elektronisch alarm om zijn halfzus en halfbroer uit zijn kamer te houden. Het verbaast dan ook niet dat hij elektrotechniek en informatica ging studeren, in 1986 haalde hij cum laude zijn bachelors diploma's aan de prestigieuze Princeton-universiteit, waar mede-studenten hem herinneren als iemand die verzot was op 'bier pong.'

De man van metrics en algorithmes

Jeff werkte achtereenvolgens voor het Taiwanese mobiele telefoonbedrijf FITEL, voor Bankers Trust en bij investeringsmaatschappij DE Shaw & Co. Daar kreeg hij samen met David E. Shaw het lumineuze idee om een elektronisch boek te maken.

In 1994 verliet Bezos DE Shaw en richtte hij Amazon.com op. Naar verluidt schreef hij het businessplan tijdens een autotocht van New York naar Seattle.  Hij hield kantoor in zijn garage, een periode waaraan Bezos wellicht zijn 'twee pizza-regel' heeft overgehouden: teams waarvan de leden op twee pizza's kunnen leven zijn het meest succesvol.

De rest is natuurlijk geschiedenis: in mei 2016 verkocht Bezos meer dan een miljoen aandelen Amazon, een deal waar hij 671 miljoen dollar aan overhield, in juli riep Forbes hem uit tot de op drie na rijkste man ter wereld.

Een baas uit duizenden

Bezos' track record als werkgever is interessant. Daarin is hij, op z'n zachtst gezegd, niet onomstreden. Love him or hate him, lijkt hier op z'n plaats. Waar de Harvard Business Review hem uitriep tot de grootste levende CEO ooit, daar riep het Internationaal Vakverbond IUTC Bezos uit tot "Ergste Baas" ter wereld en representatief voor de 'onmenselijkheid van werkgevers die het Amerikaanse corporate model promoten'.

In 2015 verscheen 'Inside Amazon, 'een artikel in The New York Times waarin oud-werknemers een ontluisterend boekje open doen over de bedrijfscultuur van Amazon, een bedrijf waar voordien altijd een waas van geheimzinnigheid omheen hing (zo moeten alle werknemers, zelfs op het meest onbeduidende niveau, een lijvige vertrouwelijkheidsovereenkomst ondertekenen).

Bedrijfscultuur weerspiegelt Bezos' visie

In het artikel spreken oud-werknemers (en leidinggevenden) van een keiharde en competitieve afrekencultuur waarin werknemers bijvoorbeeld aangemoedigd worden elkaars ideeën zo veel mogelijk af te branden. De filosofie hierachter? Alleen uit confrontatie ontstaat ware innovatie.

Volgens The New York Times is de Amazoncultuur in lijn met Bezos' geloof dat harmonie op de werkplaats overgewaardeerd is en eerlijke feedback in de weg staat. Werken bij Amazon is een afvalrace, een oud HR-directeur noemt het dan ook een systeem van "doelmatig Darwinisme" waarin geen plaats is voor losers. Wat natuurlijk helemaal appelleert aan Bezos' hartgrondige afkeer van alles wat ook maar naar middelmatigheid riekt.

Werken bij Amazon betekent ook dat je je voegt naar de 14 leiderschapsprincipes van Bezos. Principes die voorschrijven hoe 'Amazones' zich moeten gedragen, en waarmee Bezos een soort 'elite workforce' creëert. In een brief uit 1997 aan zijn aandeelhouders schreef Bezos dat je hard, lang of slim kunt werken, maar dat je bij Amazon niet kunt kiezen. In een recent interview met Business Insider zei Bezos dat zijn voornaamste taak vandaag de dag eruit bestaat om die cultuur te behouden.

Maar er zijn ook veel werknemers en oud-werknemers die weglopen met Bezos' filosofie: de genadeloze cultuur dwong hen het beste uit zichzelf te halen, sommige Amazones zeggen zelfs de 14 punten aan hun kinderen te leren. Een oud-directeur verwoordde het als volgt: "It’s the greatest place I hate to work”.

The Sky is not the limit

In 2000 richtte Bezos Blue Origin op, een startup die zich toelegt op ruimtereizen. Een logische stap, als jongen was Bezos al gefascineerd door de ruimte. In 1982 vertelde de toen 18-jarige Bezos tegen de Miami Herald dat hij van plan was om in de ruimte hotels, pretparken en kolonies voor zo'n drie miljoen mensen te stichten. Dit om de aarde te redden.

In 2016 herhaalde hij deze wens in een zeldzaam openhartig interview waarin hij de ambitie uitsprak om alle zware industrie naar de ruimte te verplaatsen.

Lang was Blue Origion geheim, pas in 2006 raakte de venture bekend toen het een groot stuk land in het westen van Texas kocht voor proefvluchten. In 2013 liet Bezos weten gesprekken te voeren met de excentrieke Richard Branson, eigenaar van Virgin Group en Virgin Galactic, dat commerciële ruimtevluchten ontwikkelt. Bezos heeft grootse plannen met de ruimte, voor 2017 staat een proefruimtevlucht met 'testpassagiers' op de agenda. Volgens Bezos is de zwaartekracht nu zijn 'voornaamste tegenstander'.

Jeff Bezos is zonder enige twijfel een man met veel gezichten en kwaliteiten. Als zakelijk genie die befaamd is om zijn uitzonderlijk harde lach, extreem micromanagement en perfectionisme, als superinvesteerder met een neus voor goede zaken, filantroop en als vader van 4 kinderen. Die ongetwijfeld die 14 regels ook uit hun hoofd kennen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl